Μέχρι σήμερα, γι αυτές τις δύο προσωπικότητες που έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στα εγχώρια και διεθνή γεγονότα του 20ου αιώνα, ήταν ευρέως γνωστές μόνον εκείνες οι πληροφορίες που αφορούν τις δραστηριότητες τους στο πολιτικό και γεωπολιτικό πεδίο. Σε αυτό το άρθρο θα φανεί ότι πίσω από αυτές τις δραστηριότητες, κρύβονταν και άλλες επιδιώξεις, πιο σύνθετες, πιο απόκρυφες και αινιγματικές.
Ιδιαίτερα σημαντικές πληροφορίες αντλούμαι από την αλληλογραφία του Γάλλου διανοούμενου και συγγραφέα René Guénon, με τον Ρουμάνο κριτικό λογοτεχνίας και φιλόσοφο Vasile Lovinescu την περίοδο 1934-1940. Και οι δύο ήταν άτομα που είχαν στενές επαφές με τους μασονικούς και αποκρυφιστικούς κύκλους της Ευρώπης, οπότε ήταν σε θέση να γνωρίζουν πολλά από όσα διαδραματίζονταν στα παρασκήνια της πολιτικής, και όχι μόνον, ζωής της Ευρώπης.
Σε αυτές τις επιστολές, κατά αρχάς, αναφέρονται με ιδιαίτερο τρόπο ορισμένες προσωπικότητες της εποχής, ως σημαντικοί πράκτορες μιας σκοτεινής-μασονικής μεταφυσικής, η οποία συνδέεται με πολιτικές και γεωπολιτικές επιδιώξεις. Μερικά από αυτά τα ονόματα : Ο Agha Khan (1877-1957), που το 1937 γίνεται πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης της Κοινωνίας των Εθνών. Ο Henri Deterding (1866-1939),ο ”Ναπολέοντας του πετρελαίου”, πρόεδρος της Royal Dutch – Shell Oil Company, που έλαβε τον τίτλο του ”Sir” διότι συνέβαλε στην νίκη των δυνάμεων της ”Συνεννόησης” με τις προμήθειες των καυσίμων. Ο David Lloyd George (1863-1945),που υποστήριξε την βρετανική παρέμβαση στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και ήταν υπεύθυνος (μαζί με τον Wilson, Nitti και Clemenceau) για την μεταπολεμική παγκόσμια τάξη. Άλλο σημαντικό πρόσωπο που αναφέρεται είναι αυτό του Βρετανού πολιτικού Sir Philip Sassoon (1888-1939), εκπροσώπου μιας μεγάλης εβραϊκής οικογένειας, οι Sassoon, η οποία είχε συνδεθεί με έναν κλάδο των Rothschild.Ο Georges Benjamin Clemenceau (1841-1929) ο οποίος ήταν ένας από τους πρωτεργάτες της συνθήκης των Βερσαλλιών. (ο Clemenceau ανήκε σε μία μασονική στοά της οποίας τα μέλη θάβονταν σε όρθια στάση ). Τέλος, στην επιστολή αναφέρονται και δύο άλλα ονόματα : ο πρωθυπουργός της Ελλάδος Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Βασίλειος Ζαχάρωφ.
Ο Βασίλειος Ζαχάρωφ, κρυφό στέλεχος της ”θεοσοφικής Εταιρείας” (η αποκρυφιστική-γνωστική οργάνωση που προετοίμασε το κίνημα της ”Νέας Εποχής” )και πράκτορας των Βρετανικών μυστικών υπηρεσιών, γεννήθηκε το 1849 στην Μούγλα, μεταξύ των βουνών της Ανατολίας, από μία οικογένεια που επισήμως έφερνε το επίθετο Ζαχαρίας και του είχαν δώσει το όνομα Βασίλειος. Σύμφωνα με ορισμένους βιογράφους του, επρόκειτο για ελληνοποιημένα επίθετα των οποίων η αρχική μορφή ήταν Σαχάρ ή Ζοχάρ: τα οποία είναι αυθεντικά εβραϊκά επίθετα. Όταν η οικογένεια μετανάστευσε στην Ρωσία πρόσθεσαν την κατάληξη –ωφ.(βέβαια δεν αποκλείεται να ήταν και έλληνας, από τέτοιους ”τύπους” δεν υστερούμε…)
Η καριέρα του άρχισε το 1877, όταν έπεισε την τουρκική κυβέρνηση να αγοράσει μία μεγάλη ποσότητα όπλων από την αγγλική εταιρεία Nordenfeldt. Αυτό το κατάφερε χάρη των σχέσεων του με τον υπεύθυνο υπουργό τον οποίο είχε γνωρίσει σε κάποιους κύκλους… Στην συνέχεια ο Ζαχάρωφ κατάφερε να πουλήσει όπλα σε όλες τις χώρες που βρίσκονταν σε πόλεμο: στην Ρωσία και την Ιαπωνία, στην Αργεντινή και την Χιλή, στην Βολιβία, στην Παραγουάη.
Από αυτά τα γεγονότα εμπνεύστηκε ο ποιητής Ezra Pound ώστε σε ένα ποίημα του να αναφέρεται στον Ζαχάρωφ με το ψευδώνυμο Metevsky και να γράφει: «(…) οι άλλοι έχουν περισσότερα πυρομαχικά(…)- Μην αγοράζετε, θα σας εφοδιάσουμε εμείς- Μετά περνά τα σύνορα- και λέει στους άλλους- Εκείνοι έχουν περισσότερα πυρομαχικά. Μην αγοράζετε-θα σας εφοδιάσουμε εμείς (…)»
Η Γαλλική εφημερίδα ‘Crapouillot’ έγραφε: Κατά την διάρκεια των βαλκανικών πολέμων ο Ζαχάρωφ όπλισε τις αντιμαχόμενες δυνάμεις. Υποστήριξε την Ελλάδα εναντίον της Τουρκίας, την Τουρκία εναντίον της Σερβίας και, ένα χρόνο μετά την Σερβία εναντίον της Αυστρίας. Όπως προαναφέραμε , είναι ιδιαίτερα σημαντική η αποκάλυψη για τον ρόλο που είχε ο Ζαχάρωφ στην γνωστική –αποκρυφιστική οργάνωση της Μαντάμ Μπλαβάτσκυ, την ”Θεοσοφική εταιρεία”, με το ψευδώνυμο ο ”Δάσκαλος Ρ”. Σε μία επιστολή του Guenon με ημερομηνία 14 Απριλίου 1936, γίνεται λόγος για μία διαφωνία μεταξύ του Βενιζέλου και του Ζαχάρωφ, όσον αφορά κάποια σχέδια για την καταστροφή του Αγίου Όρους, αλλά δεν δίδονται περισσότερες διευκρινήσεις.
Ο Ζαχάρωφ διαδραμάτισε πολιτικό παρασκηνιακό ρόλο στην Αλβανία και την Ρουμανία. Όσον αφορά την Ελλάδα, οι Times είχαν γράψει ότι ξόδεψε τουλάχιστον 50 εκατομμύρια στερλίνες για να την εντάξει στον πόλεμο εναντίον της Τουρκίας δίπλα στην τριπλή Συνεννόηση. Ο Ζαχάρωφ καθοδηγούσε τον Ελευθέριο Βενιζέλο και είχαν αναπτύξει στενές σχέσεις.
Οι δεσμοί που ένωναν τον Βενιζέλο με το βαθέως βρετανικό κράτος είναι γνωστοί, όπως και το γεγονός ότι η πολιτική του ανέλιξη, εν πολλοίς, οφείλεται σε αυτούς τους δεσμούς .
Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε και τις αποκαλύψεις των προαναφερθέντων επιστολών, τότε προκύπτουν σοβαρά ερωτηματικά : Ποιός πράγματι ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος; Ποιους σκοπούς εξυπηρετούσε; Ποια ήταν τα κίνητρά του; Εξυπηρετούσε μόνον την αγγλική γεωπολιτική ή ακολουθούσε και κάποια σκοτεινή μεταφυσική; Πάντως για να θεωρείται το όνομα του τόσο σημαντικό σε κάποιους απόκρυφους κύκλους , αυτό προσδίδει μια ειδική σημασία .Επίσης σημαντικό είναι το γεγονός ότι ο Βενιζέλος βοήθησε στην ίδρυση του προτεσταντικού Αμερικανικού Κολλεγίου στην Αθήνα, κολλέγιο που εκπροσωπούσε το πνεύμα του αμερικανικού μεσσιανισμού, του οποίου η ”ψυχή” ήταν ο αγγλικός πουριτανισμός (ήτοι ο γνωστικισμός). Ενδεικτική για τις θρησκευτικές του θέσεις ήταν και η στάση που τήρησε κατά την Συντακτική Συνέλευση των Κρητών το 1906: ο πληρεξούσιος Σφακίων Ι. Λεκανίδης είχε προτείνει στο πρώτο άρθρο του Συντάγματος να τεθεί ότι «επίσημος θρησκεία» είναι η Ανατολική Ορθόδοξη, εκτοξεύοντας την κατηγορία ότι το σχέδιο διαπνέεται από υλισμό και θρησκευτική αδιαφορία ή και εχθρότητα προς την Εκκλησία.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος με αλλεπάλληλες παρεμβάσεις του τόνισε:
«… Μας είπον, κύριοι πληρεξούσιοι, ότι το Σύνταγμα το διαπνέει πνεύμα υλισμού. Η κατηγορία θα ήτο δικαιοτέρα αν ο αξιότιμος βουλευτής Σφακίων έλεγεν ότι το Σύνταγμα δεν μεριμνά περί ουδενός άλλου παρά μόνον περί των εγκοσμίων, διότι πραγματικώς μόνον περί των εγκοσμίων εμεριμνήσαμεν, ενομίζομεν δε ότι μόνον περί των εγκοσμίων εκκαλούμεθα να μεριμνήσωμεν• ενομίσαμεν, κύριοι πληρεξούσιοι, ότι η εντολή, την οποίαν μας εδώκατε, ήτο να παρουσιάσωμεν σχέδιον πολιτικού Συντάγματος…
Ο κ. πληρεξούσιος Σφακίων ενόμισεν ότι θριαμβευτικώς θα επεξέλθη καθ’ ημών, ερωτών ημάς: Θέλετε λοιπόν να είσθε φιλελευθερώτεροι από τους Άγγλους, από τους Σουηδούς, τους Γερμανούς; Ναι, λέγομεν, και όχι μόνον θέλομεν, αλλ’ είμεθα τω όντι φιλελευθερώτεροι (…)» .Στην ερώτηση πληρεξουσίου: «Και τι ζημιοί η λέξις επικρατούσα θρησκεία;», ο Βενιζέλος απήντησε: «Και τι προσθέτει;», ενώ στην ανταπάντηση: «Δεν βλάπτει τίποτε. Και διά λόγους ευγνωμοσύνης να την θέσωμεν», ο Βενιζέλος ήταν σαρκαστικός(…).
1914-1918: Πρώτος παγκόσμιος πόλεμος, διάλυση της Αυστροουγγαρίας, εκδίωξη των χριστιανικών πληθυσμών της Μικράς Ασίας, το κράτος των ντονμέδων στην Τουρκία, η κομμουνιστική επανάσταση στην Ρωσία. Όλα αυτά είχαν πίσω τους μία θεολογία, μία θεολογία που συνοψίζεται στον τρόπο ταφής του Georges Benjamin Clemenceau: όρθιος, ώστε, συμβολικά, να μην σχηματίζεται ο σταυρός, δηλαδή, ο Χριστός να μην μπορεί να κατέλθει σε αυτόν. Μία θεολογία της οίησης.
Βιβλιογραφία:
1. C. Mutti, Fenomenologia della controiniziazione.
2. Correspondance avec Vasile Lovinescu, René Guénon, non publié, 1934-1940
3. Δημήτρης Μιχαλόπoυλος, Ο Εθνικός Διχασμός: Η άλλη διάσταση, 2012
4. Δημήτρης Μιχαλόπoυλος, Ο Ε. Βενιζέλος και το Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος, 2004
5. Αναστάσιος Γιαννάς, Τα παρασκήνια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, Θεόδοτος.
6. Μ. Βασιλάκης, Η μάστιγα του Θεού, 2006 (σε αυτό το βιβλίο, που αποτελεί υπόδειγμα αποδομητικής και αντιθρησκευτικής σκέψης, βρήκαμε την ομιλία του Βενιζέλου στην Συντακτική Συνέλευση των Κρητών. Δεν θα ήταν ανώφελο να θυμηθούμε ποιοι ήταν οι παρουσιαστές αυτού του βιβλίου, έτσι για την ιστορία….http://www.greekamericannewsagency.com/index.php/2010-01-19-17-50-12/2010-01-21-18-33-54/353-
Για τον πάντα ιδιαίτερο και μοναδικό σχολιασμό επισκεφθείτε την πηγή ΕΔΩ
Να τονίσουμε ότι η συστημική ιστοριογραφία, παρουσιάζει με συμβατικούς όρους τον Βενιζέλο, αλλά και τον Ζαχάρωφ για τον οποίο υπάρχει μόνο το στοιχείο του μυστηρίου, συνδιαζόμενο με έναν δήθεν πατριωτισμό προς την Ελλάδα, αφού θεωρείται δεδομένο ότι ήταν έλληνας, κάτι που ήδη ετέθη σε αμφισβήτηση .
Όσο για τους εθνάρχες, γενικώς το κρατίδιο έχει ένα θέμα στην σαφή τους διάκριση…
Αξίζει τον κόπο να δείτε μια προφανώς εξιδανικευμένη παρουσίαση του Ζαχάρωφ στην ταινία που ακολουθεί
Δείτε και μια μικρότερη αν δεν έχετε υπομονή
Και φυσικά για να γίνει συνειδητό πως ο ΘΕΟΔΟΤΟΣ δεν κάνει λάθος, ας δούμε πως ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, περιγράφει τον ΖΑΧΑΡΩΦ…. ο οποίος μόνο αντιιμπεριαλιστής δεν είναι, μέσα απο το βιβλίο ενός Ζαρίφη ο οποίος σαφώς και συνδέεται με την οικογένεια θησαυροφυλάκων και ιατρών του Σουλτάνου;;;;
Στο τέλος όσων διαβάσετε…ας μην έχετε την απορία για το ποιοι είναι οι συνωμότες στην Ελλάδα και στην Ευρώπη…
Διαβάστε λοιπόν
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Λ. ΖΑΡΙΦΗΣ
ΟΙ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΜΟΥ
ΕΝΑΣ ΚΟΣΜΟΣ ΠΟΥ ΕΦΥΓΕ
Κωνσταντινούπολη 1800-1920
«Είμαι ο τυχοδιώκτης Ζαχάρωφ»
Η θεία Σοφία Νεγρεπόντη είχε προσλάβει από πολλά χρόνια τη Χαρίκλεια Ζαχάρωφ δασκάλα των παιδιών της. Ήταν αδελφή του περίφημου Sir Basil Zaharoff.
Γι’ αυτόν τον άνθρωπο έχουν γραφεί πολλά πράγματα, αληθινά και φανταστικά. Δοκιμάζω τον πειρασμό να προσφέρω κι εγώ μερικές πληροφορίες.
Πρώτα απ’ όλα ο Ζαχάρωφ δεν λεγόταν Βασίλειος αλλά Ζαχαρίας. Βασίλειος ήταν τ’ όνομα του πατέρα του. Ο τελευταίος ανήκε σε μια νοικοκυρεμένη κι εύπορη οικογένεια της Πόλης. Τίμιος και ευσυνείδητος στις δουλειές του, κέρδιζε αρκετά χρήματα που του επέτρεψαν να δώσει στα τέσσερα παιδιά του την καλύτερη μόρφωση της εποχής. Ο γιος του Ζαχάρωφ σπούδασε στη Ροβέρτειο Σχολή κι είχε συμμαθητή τον θείο Παντελή Σημηριώτη.
Ήλθε ο καιρός να μπει στη δουλειά. Από μικρός έδειξε πως τον τραβούσαν οι επικίνδυνες και κερδοσκοπικές προοπτικές. Βιαζόταν να φτάσει και να φτάσει αμέσως. Η πείρα του όμως δεν ήταν αρκετή και μέσα σε λίγο καιρό έφαγε όλη την περιουσία του πατέρα του και την προίκα των τριών αδελφών του. Απ’ τη μεγάλη του ντροπή, ο Ζαχάρωφ χάθηκε από την Πόλη. Οι γονείς του πέθανα απ’ τον καημό τους και τρία κορίτσια έγιναν δασκάλες για να ζήσουν.
Που και που ακουγόταν το όνομα του Ζαχαρία, αλλά δυστυχώς πάντα μπλεγμένο σε κάποια βρωμοδουλειά. Έπειτα τα ίχνη του ξαναχάνονταν και χρόνια περνούσαν ώσπου να δώσει καινούργιο σημείο ζωής. Ήλθε φορά που οι αδελφές του είχαν απελπισθεί πως θα τον ξανάβλεπαν. Την απελπισία τους δυνάμωνε η είδηση ότι στην Αθήνα σκοτώθηκε ένας διαρρήκτης χωρίς να εξακριβωθεί η ταυτότητά του. Να ήταν άραγε ο Ζαχαρίας; Ζητήθηκε η μεσολάβηση του πατέρα μου. Έγραψε στον Τρικούπη και οι Αρχές έδωσαν την άδεια ν’ ανοιχθεί ο τάφος και να γίνει πραγματογνωμοσύνη. Κάποιος οδοντογιατρός μπόρεσε να βεβαιώσει απ’ την εξέταση των δοντιών του νεκρού ότι δεν επρόκειτο για τον Ζαχαρία Ζαχάρωφ.
Δεν θα εξιστορήσω εδώ τις φάσεις μιας σταδιοδρομίας όπου το αθέμιτο μέσο ήταν κανόνας απαράβατος. Θα δώσω μόνο μερικά κτυπητά επεισόδια: Μια μέρα μαθεύτηκε πως ο Ζαχάρωφ παντρεύεται στο Λονδίνο με μια αριστοκράτισσα Εγγλέζα. Την ώρα του μυστηρίου, όταν έφθασε η στιγμή που παπάς ρωτάει αν έχει κανείς να πει τίποτε εναντίον αυτού του γάμου, κάποιος απ’ τους παριστάμενους αποκαλύπτει πως ο Ζαχάρωφ ήταν ήδη παντρεμένος. Στο άκουσμα αυτό, τρέμοντας τις συνέπειες του νόμου, για τη διγαμία, παρατώντας σύξυλη τη νύφη, ο Ζαχάρωφ το ’σκασε απ’ την εκκλησία. Σε λίγες μέρες έφευγε λαθραία για την Αμερική, κρυμμένος στην καρβουναποθήκη κάποιου βαποριού.
Στην Αμερική μπαίνει απλός εργάτης σε μια απ’ τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του Νέου Κόσμου. Η εξυπνάδα και η καπατσοσύνη του τον ανέβασαν γρήγορα και τον έφεραν σε επαφή με τους διευθυντές. Μια μέρα ένας απ’ τους ιδιοκτήτες της επιχείρησης του προτείνει να τον κάνει συνεταίρο. Πράγμα εκπληκτικό, ο Ζαχάρωφ αρνείται. Προφασίζεται το παρελθόν του: αυτός που νομίζουν τόσο ικανό άνθρωπο δεν είναι παρά ένας τυχοδιώκτης. Τύψεις ή θεατρινισμός; Το γεγονός είναι ότι ο Αμερικανός έχει γοητευθεί. Επανέλαβε την πρότασή του με μεγαλύτερη επιμονή. Ο Ζαχάρωφ δέχτηκε. Ήταν πια φτασμένος.
Το εξωτερικό του ήταν πραγματικά σαγηνευτικό: ωραίος, επιβλητικός, με ομιλία που σε σκλάβωνε. Ο αδελφός του πατέρα μου Περικλής θαύμαζε ένα βράδυ σ’ ένα ρεστοράν του Παρισιού την αριστοκρατική εμφάνιση ενός αγνώστου γείτονά του και την ευκολία με την οποία μιλούσε διάφορες ξένες γλώσσες με τους συνδαιτυμόνες του. Σε μια στιγμή τον ακούει να λέει μια φράση ελληνική. Δεν βάσταξε πια. Τον πλησιάζει και του λέει:
Είναι πολλή ώρα που σας προσέχω, κύριε, χωρίς να κατορθώσω να μαντέψω ποιος είσθε. Είμαι ο Περικλής Ζαρίφης. Θέλετε να μου κάνετε την τιμή να μου πείτε τ’ όνομά σας;
Ο άγνωστος σηκώθηκε αμέσως και απάντησε εμφατικά!
-Πολύ ευχαρίστως. Είμαι ο τυχοδιώκτης Ζαχάρωφ.
Λίγα χρόνια μετά, οι επιτυχίες του Ζαχάρωφ φθάνουν στο κατακόρυφο : βασιλιάδες τον δέχονται στα παλάτια τους και του μοιράζουν μεγαλόσταυρους. Ταξιδεύει πάντα με ειδικά τραίνα. Στο τέλος παντρεύεται με νόμιμο γάμο μια εξαδέλφη του Βασιλέως της Ισπανίας, την χήρα του Δουκός de Machena, με την οποία συνδεόταν από χρόνια πολλά. Τι ειρωνεία όμως και τι ταπείνωση για τον Ζαχάρωφ: η γυναίκα αυτή που συνέδεσε τη ζωή της μαζί του, δεν δέχθηκε ποτέ να φέρει τ’ όνομά του. Επειδή με τον καινούργιο γάμο της έχανε τον παλιό της τίτλο, ζήτησε απ’ τον Βασιλέα της Ισπανίας έναν καινούργιο και ονομάσθηκε duchesse de Villa Eranca.
Μια μέρα στο Παρίσι προγευμάτιζα στου Ζαχάρωφ. Στο τραπέζι ήταν και οι τρεις αδελφές του. Το σερβίτσιο όλο ήταν από ατόφιο μάλαμα. Πρώτη και μόνη φορά στη ζωή μου έτρωγα σε τέτοια πιάτα. Μας πρόσφεραν πεπόνι, πράγμα σπάνιο γιατί βρισκόμαστε στην καρδιά του χειμώνα. Μόλις το δοκίμασα, γύρισα προς τον οικοδεσπότη.
-Κύριε Ζαχάρωφ, του λέω, το πεπόνι σας είναι έκτακτο.
-Σπίτι μου, απαντάει απότομα, το πεπόνι είναι πάντα έκτακτο. Έχω δώσει διαταγή ν’ αγοράζεται πεπόνι κάθε μέρα και να είναι πάντα καλό.
Γυρίζοντας προς τον υπηρέτη, ο νεόπλουτος πρόσθεσε:
-Ως πόσο έτυχε να πληρώσετε για ένα πεπόνι;
-Τον Φεβρουάριο πολύ συχνά το πληρώσαμε προς φράγκα τόσο …
Η στιχομυθία αυτή μου ’φερε στη μνήμη κάτι παρόμοιες φράσεις ενός τραπεζίτη των Αθηνών που συνήθιζε να λέει στους καλεσμένους του :
-Πιές απ’ αυτό το κρασί, αμφιβάλλω αν θα ’χεις ξαναπιεί τόσο ωραίο, ή πάρε φασιανό, είμαι βέβαιος πως ποτέ δεν θα ’χεις ξαναφάει.
*
* *
Σερ Μπαζίλ Ζαχάρωφ
Μοιάζει με παραμύθι, αλλά δεν είναι.
Μοιάζει με κινηματογραφική ταινία, αλλά στην ουσία
πρόκειται για μια αληθινή … ελληνική ιστορία
«Ό,τι και να πει κανείς για αυτή τη σχεδόν μυθιστορηματική μορφή είναι λίγο. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου γνωρίζουμε όχι μόνον τον απίστευτο κεντρικό ήρωα αλλά και τους χώρους που έζησε. Τη Μικρά Ασία, την Αθήνα, την Αγγλία, όλη την Ευρώπη και να σταθεί για λίγο στο τέλος του αινιγματικού μεγιστάνα στο Μονακό. Και έχει πολύ ενδιαφέρον αυτή η συναρπαστική, σχεδόν εξωπραγματική ιστορία, όχι μόνο γιατί αυτός ο άνθρωπος ήταν ένα εντελώς διαφορετικός από όλους τους άλλους που έμμεσα ή άμεσα έτυχε να γνωρίσουμε. Και ακόμη επειδή η ζωή του, πάντα καλυμμένη με ένα πέπλο μυστηρίου, ήταν συνυφασμένη με την ιστορία όλης της γηραιάς ηπείρου εκείνης της εποχής. Τι άφησε πίσω του; Τίποτε άλλο από ένα θρύλο, από ένα άλυτο αίνιγμα και από ένα παράδειγμα ενός και μοναδικού έρωτα, στον οποίο έμεινε πιστό μέχρι το τέλος».
